Hulp bij uitvoering van een ontnemingsvordering
Op het moment dat een persoon veroordeeld is voor een strafbaar feit en deze persoon heeft hier voordeel van genoten, dan is er sprake van wederrechtelijk verkregen voordeel. Het doel is dat dit wederrechtelijk verkregen voordeel bij de veroordeelde moeten worden teruggehaald. De veroordeelde moet met andere woorden worden teruggebracht naar de situatie zoals die (financieel gezien) was vóórdat de strafbare feiten zijn begaan. Een ontneming is dus niet bedoeld als straf, het is slechts een maatregel (herstel).
Ontnemingsvorderingen
De hoogte van een ontnemingsvordering (het terug te betalen bedrag) wordt door de rechtbank bepaald. Een andere mogelijkheid is dat de officier van justitie en de veroordeelde persoon samen tot een schikking komen, waardoor de zaak niet meer op zitting zal worden aangebracht.
Het komt steeds vaker voor dat de veroordeelde zijn wederrechtelijk verkregen voordeel in een ander land heeft dan het land waar het vonnis is uitgesproken. Bij de uitvoering van deze ontnemingsmaatregelen zal dan ook steeds vaker internationaal moeten worden samengewerkt. Deze samenwerking verloopt via het versturen van een rechtshulpverzoek, gebaseerd op een verdrag. AIRS behandelt dit soort verzoeken.
WOTS: IOS of AIRS?
De Wet overdracht tenuitvoerlegging strafvonnissen (WOTS) regelt de overdracht van in het buitenland opgelegde straffen. AIRS is alleen verantwoordelijk voor de overdracht van ontnemingsvonnissen. Voor alle andere strafoverdrachten die in de WOTS geregeld staan (zoals de overdracht van een gevangenisstraf), is de Afdeling Internationale Overdracht Strafvonnissen (IOS) van de Dienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid verantwoordelijk, en dus niet AIRS.
Asset sharing
Bij asset sharing gaat het om de verdeling van opbrengsten: twee landen delen de opbrengst van een ontnemingsvordering. In de meeste verdragen die gaan over internationale rechtshulp is de mogelijkheid van asset sharing opgenomen. De hoofdregel is daarbij dat de aangezochte staat de opbrengsten houdt. In een concreet geval kan daarop een uitzondering worden gemaakt door afspraken te maken worden om tot een verdeling van de opbrengsten te komen. Dit laatste wordt ook wel asset sharing genoemd. Afspraken over asset sharing mogen alleen gemaakt worden door AIRS, namens de minister van Justitie en Veiligheid.